13 Mart 2020 – RS FM’de Serhat Ayan ile koronavirüs hakkında konuştuk.

13 Mart Cuma günü canlı telefon bağlantısı ile misafiri olduğumuz programda, dijital pazarlama ve gündeme ilişkin konular üzerine konuştuk. Program son zamanlarda herkesin aklında olan sorular ile başladı. İşte öne çıkan sorular ve yanıtlar:

Serhat Ayan:

• Google Trends Nedir?

Gökhan Bülbül:

• Google Trends ile kelimelerin yoğunluğu görebilir ve popüleriteyi ölçebilirsiniz. Mesela son dönemde ne aranıyor? “Corona Virüs”, “Corona Virüs Maskesi”, “Corona Virüs”, “Kolonya”, “Kolonya Fiyatları” ve “Kolonya mikrop öldürür mü?” gibi insanların öğrenme ve araştırma ihtiyaçlarını giderdikleri nokta olarak Google’ı tercih ettiklerini görüyoruz. Google’dan aldığımız buradaki verileri, popülerite ve yoğunluğa göre hem anahtar kelime özelinde hem de il bazında raporlayabiliyoruz.

Serhat Ayan:

• Peki bunlar nasıl sonuçlar veriyor? İnsanlar Google Trendlere gittiğinde hangi kelimeler, ne zaman, ne kadar, nerelerden aranmış gibi şeyleri görebiliyorlar değil mi?

Gökhan Bülbül:

• Şöyle izah edeyim. Mesela “Corona” kelimesinin 20 Ocak’tan itibaren Türkiye’deki arama hacminin arttığını görüyoruz. Sağlık bakanımızın açıklaması ile birlikte Trend en üst seviyeye ulaşmış. Burada 0 ile 100 arasında bir değer görüyoruz. Bu aslında buradaki popülerite anlamına geliyor. Bu da zaman içindeki ilgiyi gösteriyor. Örneğin arama kolaylığından dolayı “Corona” kelimesinin “Corona Virüsü” aramasına göre arama hacminin daha yüksek olduğunu söyleyebiliyoruz.

Serhat Ayan:

• Siz aynı zamanda Google üzerinden şirketlerin pazarlama faaliyetlerine de destek veriyorsunuz. Peki Dijital Pazarlama dünyasında neler oluyor? Dünya’da Dijital Pazarlama faaliyetleri  ne durumda?

Gökhan Bülbül:

• Dünya artık mobilleşen bir dünya. Mobilin içerisinde internet kullanımı olmazsa olmazlardan. O sebeple dijital pazarlama ya da pazarlama artık mobile evrildi. Bir konu hakkında fikir sahibi olmamız artık çok kolay. Mobil cihazlarımız ile Google’dan ya da YouTube üzerinden birkaç dakikada bilgiye ulaşabilir duruma geldik. Hal böyle olunca bugün Türkiye’deki 3.5 milyon işletmenin birçoğu dijital pazarlamaya yatırım yapma noktasına geldi. E-ticaret yatırımları artmaya başladı. Yine e-ticaret yapmadan “B2B” dediğimiz, işletmeler arası faaliyetler de internette bulunuyor. Günün sonunda potansiyel müşterilerinize nereden daha rahat ulaşabilirsiniz? En efektif yöntem ne? İşte Google’ı kullanmak, Instagram’ı kullanmak, YouTube’u kullanmak vb. buradaki performansı en iyi şekilde ölçmek anlamına geliyor. Biz de işletmelerin buradaki başlangıç stratejilerini belirliyoruz ve planlamalarını yapıyoruz. Bu sayede hedef belirlemeleri kolaylaşıyor. Aslında hedeflerine ulaşmalarına ve daha çok gelir elde etmelerine katkı sağlıyoruz diyebilirim.

Serhat Ayan:

• Şirketler pazarlama için anahtar kelimelere yatırım yapıyorlar diye anlıyorum ve bu kelimeler de aynı “Menkul Kıymetler Borsası” gibi. Kelimelerin de birer borsası var diyebilir miyiz?

Gökhan Bülbül:

• Google aslında bir açık artrma sistemi olarak çalışıyor, böyle bir borsa olarak görebiliriz. Firmalar her bir anahtar kelimeye yatırım yapıyor aslında. Diyelim ki bir e-ticaret siteniz var ve dolayısıyla rakipleriniz de var. Kullanıcılar, örneğin “Kolonya” kelimesini aradıklarında, arama sonucunda çıkan web sitelerine tıklayıp alışveriş yapıyorlar. Biz de aslında oradaki birim maliyetleri nasıl minimum şekilde sağlayabiliriz ve nasıl en iyi analizi yaparız bunu planlıyoruz.

Serhat Ayan:

• Bunu biraz açmak isterim. Somut verilerden gidersek, mesele şu anda “Kolonya” kelimesinin nasıl artış göstgerdiğini öğrenebilir miyiz?

Gökhan Bülbül:

• Çin’de başlayıp, İtalya ve İran’da salgının artmasıdan ötürü, insanlar da algısını bu yöne çevirmeye başladı. Sonrasında yapılan açıklamalar ile birlikte de insanlar endişelenmeye başladı ve arama hacimleri değişti. Bir anda “Kolonya” kelimesinin aramaları arttı.. “Kolonya Corona”, “Kolonya Fiyatları”, “Kolonya mikrop öldürür mü” gibi aramalar yapılmaya başlandı. Mesela birçok e-ticaret firması şu anda “Maske” kelimesine hızlı bir şekilde reklam çıkıyor. Hatta firmaların stokları kalmadı, çok hızlı satılıyor. Bundan dolayı piyasadaki fiyatlar da yükselmiş oldu. “Maske” kelimesinde 7 tane reklamveren eş zamanlı olarak Google’da yer alabiliyor. Açık artırma sisteminde birinci sıraya çıkmak için teklifinizi düzenlemeniz gerekiyor. Konu sadece teklif ile alakalı da değil. Burada kaliteli reklam yönetmek de çok önemli bir faktör. Google her anahtar kelime için size bir de “kalite puanı” atıyor. Bu kalite puanı ile vermiş olduğunuz teklifi çarpıyor ve bu sizi sıralamaya yerleştirmiş oluyor. Bu sayede birinci ya da dördüncü sırada çıkabiliyorsunuz.

Serhat Ayan:

• Peki 11 Mart’tan itibaren “Kolonya” kelimesi satın almış ne kadar işletme-kullanıcı var? Bunu görmek mümkün mü?

Gökhan Bülbül:

• Arama hacmini görebiliriz. Hatta ben şimdi bilgisayarımdan Türkiye’deki “Kolonya” kelimesinin arama hacmine bakıyorum ve görüyorum ki, özellikle Mart ayının 6’sından itibaren “Kolonya” kelimesi çok hızlı artış göstermiş. Bugüne geldiğimizde ise inanılmaz bir tırmanışa geçtiğini görüyoruz.

Serhat Ayan:

• Son 1 haftada ne kadarlık bir artış söz konusu mesela? Yüzde olarak görmemiz mümkün mü?

Gökhan Bülbül:

• Google arama trendlerinden bakıldığında, 38 birimden bir anda 100 birime ulaşmış. Yani arama hacminin son bir haftada yaklaşık 2 buçuk kat arttığını söylemek mümkün. Bu noktada doğru anahtar kelimelerin belirlenmesi için Google’ın “Anahtar Kelime Analiz Aracı” nı kullanıyoruz. Kullanıcıların bir reklam hesabı yoksa, bazen bunu görmesi mümkün olmayabiliyor.
• Mesela şu anda en popüler aramalar arasında, “Corona Virüsü”, “Corona Virüsü Belirtileri”, “Corona Virüsü Son Dakika”, “Corona Virüsü Aşısı”, “Corona Virisü Son Durum”, “Corona Virüs Türkiye”, “Corona Virüs İtalya”, “Corona Virüsü Belirtileri” ve hatta “Panzehir” kelimesi de aranmış.  

Serhat Ayan:

• Peki bunlar bir karşılık bulduğu zaman daha mı çok aranıyor? Yani insanlar bilmedikleri şeyi ararlar demek mümkün müdür?

Gökhan Bülbül:

• Çok mümkün diyemeyiz ama sonuçta bir farkındalık oluşuyor ve bilgi hızlı bir şekilde yayılıyor. Bu biraz da bilginin derinleşme ihtiyacından doğuyor. Biz zaten kolonyanın bizim için bir dezenfektan olabileceğini düşünürüz. Kullanıcılar yine de “Kolonya mikrop öldürür mü” yazmış. Yetmemiş, bir de üzerinde “Sirke” araması eklenmiş; çünkü annelerimizden duyduğumuz şekli ile sirke de bizim için bir temizleyicidir, diye düşünülmüş olacak ki arama hacmi artmış.

Serhat Ayan:

• Peki, buradan yola çıkarak şunları söylemek mümkün müdür? Biz aslında bu aramalara bakarak Google Trend üzerinden bir şeylerin ne kadar, nasıl ve nereye doğru yayıldığını görebilir miyiz?

Gökhan Bülbül:

• Evet, biz bunu zaten kullanıyoruz. Sadece arama trendlerini değil; anahtar kelime analiz aracı ve birkaç tane daha kullandığımız platform var. Bunları birleştirerek bizim için faydalı bilgiye ulaşıyoruz. Analiz sürecimizi çıkararak ulaşacağımız hedefe, nasıl minimum maliyetle ulaşabilirizi hesaplıyoruz. Bazen de fırsatlar oluşuyor. Örneğin, ihracat yapan bir firma Singapur’a yatırım yapmak istiyorsa, daha oradaki pazarı hiç araştırmadan ya da bir uzmana danışmadan “Google Trendler” ve “Anahtar Kelime Analiz Aracı” gibi platformlardan bunu gerçekleştirebiliyor.

Serhat Ayan:

• Ben de baktığımda Dünya genelinde maske aramalarının Türkiye’deki gibi artış gösterdiğini görüyorum. Bunu nasıl yorumlamak gerekir?

Gökhan Bülbül:

• Bu aslında şu anlama geliyor; Türkiye, Dünya ile eş zamanlı bir şekilde ilerliyor. Öte yandan “Corona” kelimesi ile ilgili olarak Google trendlerinde enterasan bir veri var; Van, Ağrı, Iğdır, Hakkari ve Bingöl illerinden yapılan aramalar daha fazla. Buradan bir sonuç çıkarmamız lazım. Neden bu illerdeki arama hacmi daha fazla? Bunu sorgulamak gerekir. Acaba İran’a yakın olduğu için olabilir mi? Oradaki insanlar daha mı endişeli ya da Van’a komşu olan iller bundan daha mı çok endişe ediyorlar? Buradan bile bir yorum yapabilirsiniz.
• Buradan şu sonuca da varabiliriz. Türkiye’de bu konu henüz çok fazla konuşulmazken, konuştuğumuz illerde yaşayanlar kendilerini daha az güvende hissetmiş olmalılar.
• Ayrıca haberlerde çokça duymamıza rağmen “Makarna” kelimesi artış göstermemiş. “El Yıkama” kelimesi ise sürekli artış gösteriyor. Öyle ki 5 Şubat’taki veri ile mukayese edildiğinde inanılmaz bir artış gösterdiği görülüyor. En az 4 katı kadar artmış diyebiliriz.

Serhat Ayan:

• Şirketlerin anahtar kelime satın almaları, kendilerini geliştirmeleri için bir araç olarak kullanılabilir mi?

 

Gökhan Bülbül:

• Tabii ki. Örneğin sizin bir işletmeniz var ve satışlarınızı artırmak istiyorsunuz. Pazarlama artık dijitalleşti ve dijital pazarlama bizim satış gayretlerimizi ne kadar azaltıyorsa aslında o kadar başarılıyız diyebilirsiniz. Hızlı bir şekilde satış gerçekleştirmek istediğinizde, seçeçeğiniz anahtar kelimeleri etkin bir biçimde kullanmanız gerekiyor. Bu da sadece anahtar kelime ile yürümüyor aslında. Birden fazla anahtar kelimeye yatırım yapıyorsunuz. Örneğin, e-ticaret yapan bir işletme elinde 5 bin tane ürün ile birlikte ticarete başlıyor. Burada sizin belirlemiş olduğunuz anahtar kelimeler size başarı getiriyor. Hatta bunlarla da yetinmiyor; Google’ın alışveriş reklamları var. Yani bunları eş zamanlı olarak kullanmak ve doğru analiz edebilmek de başarınıza katkı sağlıyor. Bunlar ile ilgili çok fazla başarı örneğimiz de var. Ben yaklaşık 12-13 yıldır sektörün içerisinde olduğumdan, hem reklam hem de dijital pazarlama süreçlerinin nasıl hızla geliştiğini görebiliyorum. Geçen sürede insanların alışveriş alışkanlıklarının değiştiğini görerek, buna göre de pazarlama stratejileri üretiyoruz. Bu noktada planlama, stratejinin doğru üretilmesi ve analiz edilmesi son derece önemli. İşletmelerin de bu noktada farkındalığı arttıkça daha çok gelir elde ediyorlar diyebilirim.

Serhat Ayan:

• Google aramalarında trendlere göz attığımda alışveriş aramalarının günlük sıçramalar yaptını görüyorum. Bunun sebebi nedir?

 

Gökhan Bülbül:

• Trendler değişebiliyor. Kullanıcıların arama şekilleri de değişiyor. Mesela 2009 yılında işletmelerin çalışma saatleri olan 09.00 ile 18.00 arası reklam yayınlardık. Bugün artık mobil o kadar hızlı gelişti ki, gece 00.00’da arama yapan bir kullanıcının karşısına çıkamıyorsanız, aslında o satış fırsatını da kaçırmış oluyorsunuz.

Serhat Ayan:

• “Maske” kelimesi arama sonuçlarında Tunceli birinci sırada çıkıyor. Bu, İstanbul’daki kullanıcılardan daha mı fazla aradılar anlamına geliyor?

Gökhan Bülbül:

• Daha fazla aradılar anlamına gelmez. Tunceli’deki internet kullanıcılarının yaptığı aramalarda “Maske” kelimesinin arama hacmi daha fazla diyebiliriz. Yani toplam arama hacmi içerisindeki yoğunluk ve ilgi alanı artmış.

Serhat Ayan:

• Özellikle bu dönemde salgını fırsat bilen işletmeler fiyatlarını iyice şişirdi. Devletin böylesi durumları önlemek için Google’ı kullanması, buradan takip etmesi ve piyasaya buradan yön vermesi mümkün olabilir mi?

Gökhan Bülbül:

• Evet, burası doğru kullanıldığında, bu noktadaki fiyat artışlarını kontrol etmek de çok rahat olur. Google doğru kullanılarak ilgili alışveriş sonuçları tespit edilebilir. Örneğin 5 TL’ye satılan maske bugün 500 TL’ye satıldığında bu rahatlıkla görülebilir.

Serhat Ayan:

• Peki şirketler bunu kendi kendilerine yapabilirler mi? Ya da sizin gibi bir uzmanla çalışarak ne elde edebilirler?

Gökhan Bülbül:

• Burada birim maliyetlerinin düşürülmesi en önemli konu diyebiliriz. Neden binlerce firma bizimle çalışıyor? Çünkü biz, iyi analiz edebiliyoruz. Şirketlerin doğru yere yatırım yapmalarını ve ayırdıkları reklam bütçesi ile gelirlerini artırmalarını sağlayabiliyoruz. Yani özetle doğru yere yatırım yapmanız size başarıyı getiriyor.